Bách khoa toàn thư về ngọc phỉ thúy Jadeite Jade là bài viết cung cấp đầy đủ dữ liệu thông tin chi tiết nhất về ngọc phỉ thúy mà bạn cần biết, về nguồn gốc xuất xứ, cấu tạo, giá trị, câu chuyện xung quanh…
Nếu trong các bài viết trước, chúng tôi giới thiệu đến bạn đọc những thông tin khái quát về ngọc nói chung thì trong hai bài viết tiếp theo, hãy cùng bóc tách thật chi tiết từng loại ngọc quý. Bắt đầu với viên đá tuyệt diệu – ngọc phỉ thúy, cùng khám phá, cùng chiêm nghiệm để thấy được tạo hóa ưu ái nhân loại như thế nào khi ban tặng cho chúng ta viên ngọc này. Vẻ đẹp và giá trị của ngọc phỉ thúy, thực sự đạt tầm cỡ nào?
Tổng quan về ngọc phỉ thúy
Ngọc phỉ thúy còn được người Việt Nam ta gọi với cái tên ngọc Miến Điện hay ngọc đổi màu. Là một trong hai loại ngọc được tìm thấy trên thế giới, ngọc phỉ thúy cứng hơn, hiếm hơn và dĩ nhiên là đắt đỏ hơn ngọc cẩm thạch (Nephrite). Người Trung Quốc đã dành sự ưu ái và tôn sùng của mình cho loại đá quý này từ rất lâu trước đây. Theo thời gian, chúng trở nên quý giá hơn, khan hiếm hơn và được săn lùng ngày một nhiều hơn.
Ngọc phỉ thúy – Loại đá quý giá trị nhất hiện nay – Anh 1
Ngọc phỉ thúy lộng lẫy, độc nhất và trong trẻo. Xét về góc độ thời trang, người mua cần phải cân nhắc rất nhiều, từ độ trong của ngọc, kết cấu bề mặt cho đến màu sắc. Sở hữu ngọc phỉ thúy, chúng ta cần nhìn xa hơn, cần phải đặt chúng trong vai trò của một viên ngọc quý và một món đồ trang sức độc đáo. Ngọc phỉ thúy cũng có tác động và vai trò rất lớn trong nền văn hóa Trung Hoa.
Các thông tin và chỉ số khoa học của ngọc phỉ thúy
Bóc tách sâu sắc và chi tiết ngọc phỉ thúy, ta nhất định không thể bỏ qua các thông tin quan trọng liên quan đến thành phần hóa học, các đặc điểm lý tính. Bảng số liệu sau sẽ đưa đến cho người đọc những chỉ số cặn kẽ nhất.
Chỉ số/ Thông tin khoa học | Ngọc phỉ thúy |
Thuộc nhóm | Ngọc |
Tên thường gọi | Ngọc miến điện/ Ngọc đổi màu/ Ngọc phỉ thúy |
Tính chất tinh thể | Monoclinic: tinh thể nhỏ và hiếm, thường có dạng hạt với các tinh thể dai dạng sợi đan xen như đá phù sa hay đá cuội |
Chỉ số khúc xạ | 1.64-1.667 |
Màu sắc | Không màu/ Màu trắng/ Tất cả sắc thái của màu xanh gồm xanh vàng, xanh lá cây/ Nâu vàng, nâu đỏ/ Cam/ Tím đậm, tím hoa cà/ Xanh dương/ Xám/ Đen |
Độ sáng | Như thủy tinh |
Nước bóng | Từ thủy tinh đến bóng mờ |
Độ cứng | 6,5 – 7 |
Độ hao mòn | Xuất sắc (gần như không hao mòn) |
Đường nứt | Đường nứt nhỏ, mảnh |
Trọng lượng riêng | Trong khoảng từ 3.25-3.36, thường là 3.34+ |
Khả năng phân tách | Từ 0.012 đến 0.020 |
Tính nhạy với nhiệt độ | Không |
Khả năng phát quang | Có |
Loại phát quang | Huỳnh quang, tia cực tím dài, tia X |
Phương thức xử lý | Tẩy trắng, nhuộm, pha hay ngâm tẩm bề mặt |
Độ trong | Từ trong đến mờ |
Phổ hấp thụ | Ngọc phỉ thúy có dải hấp thụ ánh sáng rất riêng biệt, có dòng mạnh ở 4375 và các dải yếu ở 4500 và 4330. Dòng 4375 chỉ là dự đoán nhưng có thể không thấy trong các vật liệu có màu xanh đậm. Có phổ crom: dòng mạnh ở 6915, yếu ở 6550 và 6300. |
Công thức hóa học | Na(Al,Fe3+)Si2O6 |
Bách khoa toàn thư về ngọc phỉ thúy
Không chỉ khai thác góc độ khoa học, ngọc phỉ thúy còn rất cần những phân tích về kết cấu và diện mạo. Càng tìm hiểu, ta sẽ càng đắm chìm vào vẻ đẹp có một không hai của loại ngọc này.
Nguồn gốc
Trên thực tế, để ngọc phỉ thúy có thể hình thành và kết tinh, điều kiện địa chất của khu vực địa lý phải rất đặc biệt. Chính vì thế mà chúng trở nên vô cùng khan hiếm, và nếu tồn tại, thì cũng không nhiều nơi có được ngọc chất lượng nhất. Burma – Miến Điện được ghi nhận là nơi tìm ra ngọc giá trị nhất thế giới – Ngọc phỉ thúy Hoàng Gia. Ngoài ra, loại đá quý này cũng được tìm thấy ở một số quốc gia khác như Guatemala, Hoa Kỳ, Nga và Ý.
Đặc biệt hơn, trong lịch sự khai thác đá quý, các tinh thể đầu tiên của ngọc đã từng được tìm thấy ở châu Âu, thế nhưng người ta không thể xác định được chính xác mỏ đá ấy ở đâu. Một số tìm kiếm chỉ ra rằng các mỏ đá ngọc có thể nằm trên dãy núi Alps, nhưng việc khai thác cũng không được đẩy mạnh.
Ngọc được tìm thấy ở nhiều nơi, nhưng chất lượng nhất vẫn là ở Burma, Myanmar – Anh 2
Màu sắc
Sự khan hiếm không phải là lý do duy nhất khiến ngọc sở hữu mức giá đắt đỏ. Yếu tố về màu sắc cũng góp phần khiến cho viên ngọc này trở nên đáng giá hơn bao giờ hết. Các yếu tố và thành phần hóa học đã tạo nên cho ngọc phỉ thúy một dải màu sắc vô cùng rộng và đa dạng. Nếu các loại khoáng vật khác chỉ sở hữu một đến vài màu đơn giản thì ngọc lại được tìm thấy với hàng chục loại màu khác nhau. Từ xanh (tất cả sắc thái màu), đỏ, đen, cam, vàng cho đến nâu và tím. Trong tự nhiên cũng có không ít những viên ngọc có màu sắc trộn lẫn và chồng lên nhau.
Ngọc sở hữu dải màu đáng mơ ước và vô cùng đặc sắc – Anh 3
Có ba yếu tố quan trọng trong việc quan sát màu sắc của ngọc chính là màu sắc hiển thị (trên thang màu), độ bão hòa của và tông màu (tông sáng hay tối). Đây được xem là quy chuẩn tốt nhất để những nhà thẩm định ngọc có thể đánh giá được chất lượng của ngọc.
Bảng danh pháp ngọc theo tiếng Trung Quốc
Yu | Ngọc trong tiếng Trung Quốc |
Ruan yu | Ngọc cẩm thạch |
Ying yu | Ngọc cứng hay ngọc phỉ thúy |
Fei-ts’ui (feicui) | Ngọc phỉ thúy “chim bói cá” |
Lao keng | Ngọc “mỏ lâu năm” – Kết cấu tốt |
Jiu keng | Ngọc “mỏ tương đối” – Kết cấu trung bình |
Xin keng | Ngọc “mỏ mới” – Kết cấu thô |
Ying | Ngọc với độ sáng bóng và trong suốt cao nhất |
Guan yin zhong | Ngọc sáng mờ với màu xanh nhạt |
Hong wu dong | Chất lượng kém hơn guan yin zhong với màu xanh pha đỏ |
Jin si zhong | Ngọc “sợi chỉ vàng”, có màu xanh lá rất sống động trải đều trên bề mặt và rất có giá trị |
Zi er cui | Ngọc “băng”, có độ trong suốt đáng kinh ngạc, được khai thác tại các bờ sông |
Lao keng bo li zhong | Ngọc thủy tinh thuộc “mỏ cũ”, chúng có vẻ đẹp hoàn hảo và giá trị nhất trong số tất cả ngọc màu xanh |
Fei yu | Ngọc đỏ, được đặt theo tên của một loài chim lông đỏ |
Hong pi | Ngọc đỏ, được khai thác từ các tảng đá đỏ |
Jin fei cui | Ngọc vàng |
Shuangxi | Ngọc xanh pha đỏ |
Fu lu shou | Ngọc với màu đỏ, xanh lá và tím |
Da si xi | Ngọc có độ trong suốt vô cùng cao với màu đỏ, xanh lá, tím và vàng |
Wufu linmen | Ngọc màu đỏ, xanh lá, tím, vàng và cả trắng ở bề mặt cuối cùng |
Được đánh giá cao nhất trong số tất cả các loại ngọc chính là ngọc Hoàng gia – viên ngọc sở hữu màu xanh lục bảo vô cùng đặc trưng. Bên cạnh viên ngọc Hoàng gia, một số tên gọi ấn tượng khác cũng được đặt cho những viên ngọc giá trị khác, như “Ngọc táo xanh”, “Ngọc bùa xanh” và “Ngọc rêu”. Sự đặc biệt trong thành phần hóa học cũng làm cho viên ngọc tỏa sáng hơn, có độ bóng bẩy đáng mơ ước. Sự đậm nhạt trong màu sắc của ngọc còn được quyết định bởi độ mờ trong bề mặt ngọc. Chính vì thế, nếu các nét chạm khắc trên bề mặt càng mảnh, thì vẻ đẹp lung linh của ngọc càng được tô điểm thêm gấp nhiều lần.
Độ sáng bóng, trơn tru
Đây là yếu tố quan trọng không kém màu sắc, ngọc chất lượng và đạt chuẩn nhất nên có là loại bán trong suốt. Ngọc mờ đục hoặc có những mảng màu mập mờ thường sẽ bị định giá rất thấp. Trên thực tế, đôi khi ngọc không đạt đủ 3 tiêu chuẩn về màu như độ bão hòa thấp, màu sắc tổng thể không đồng nhất thì chúng vẫn sẽ được đánh giá cao nếu có độ trong suốt đạt chuẩn.
Về diện mạo bên ngoài của ngọc, hãy đảm bảo rằng không có bất cứ khiếm khuyết nào bị lưu lại. Các dấu vết xuất hiện trên ngọc sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự xuyên qua của ánh sáng, chúng cản trở và khiến cho viên ngọc trở nên u tối hơn. Một số các khuyết điểm tồn đọng trên bề mặt ngọc thường có màu nâu, đen, xanh đậm cùng một số màu sắc khác. Thậm chí, nếu một viên ngọc phỉ thúy xuất hiện chấm đen, đây sẽ được coi là điềm gở và cần phải loại bỏ ngay lập tức.
Độ sáng bóng và trơn tru không tì vết sẽ là yếu tố quyết định phần lớn giá trị của ngọc chỉ sau màu sắc – Anh 4
Các vết đứt gãy bên trong kết cấu viên ngọc là những khiếm khuyết nghiêm trọng nhất. Dưới mắt thường, các vết đứt gãy này giống như sự vỡ vụn hay dấu tích để lại của những va chạm rất mạnh. Vì ngọc là biểu tượng trường tồn của sự bền bỉ và hoàn hảo, những dấu vết này là không thể chấp nhận được.
Độ cứng
Ngọc phỉ thúy có độ cứng tương đối lý tưởng, trên thang Moh, ngọc bích ở khoảng từ 6,5 đến 7. So với ngọc cẩm thạch, ngọc bích vẫn nhỉnh hơn và có độ bền bỉ cao hơn hẳn. Chính vì vậy mà giá trị và chất lượng của chúng luôn ở tầm cỡ cao cấp hơn. Độ cứng của ngọc phỉ thúy được ghi nhận xuất sắc đến mức nếu dùng búa trực tiếp đập vào ngọc, ngay lập tức sẽ tạo ra hiện tượng phản ứng lực trở lại và viên ngọc sẽ rung lên như một chiếc chuông. Bài kiểm tra này dĩ nhiên chỉ có thể sử dụng với ngọc bích, và quan trọng là ngọc thuần 100%.
Độ cứng của ngọc phỉ thúy có thể vượt qua tác động cực mạnh của búa – Anh 5
Bề mặt
Ngọc có kết cấu mịn, đồng nhất và hoàn hảo đến mức ai cũng muốn chạm vào và nắm giữ nó. Kết cấu chính của ngọc được phân thành 3 cấp độ chính: tốt, trung bình và thô tương ứng với “mỏ cũ”, “mỏ tương đối cũ” và “mỏ mới”. Sự khác biệt này sẽ phụ thuộc vào độ cứng của tinh thể và kích thước của chúng.
Cấu trúc tinh thể đặc biệt của ngọc cũng giúp cho chúng có được tính cứng đáng mơ ước. Bên trong viên ngọc có các tinh thể nhỏ li ti đan xen, phát triển mạnh mẽ kết nối chặt chẽ với nhau tạo nên một cấu trúc không thể phá vỡ. Chính nhờ tính cứng của ngọc phỉ thúy mà thời gian đầu tiên xuất hiện trên trái đất, chúng được dùng để làm vũ khí chiến đấu và công cụ gặt hái.
Cấu trúc bề mặt của ngọc được chia thành 3 cấp độ – Anh 6
Chạm khắc
Nhờ vẻ ngoài lộng lẫy và sáng bóng không tì vết, ngọc phỉ thúy được dùng để làm trang sức, các vật dụng trang trí nghệ thuật. Ngọc phỉ thúy là loại đá quý phù hợp nhất để chạm khắc thành các hạt tròn, chuỗi hay vật đính trên trang sức. Vì chúng tương đối linh hoạt nên các nhà chạm khắc có thể tạo ra những mảnh ngọc với nhiều hình dạng: tượng Phật, rồng, bướm,… Khi ngọc được dùng để làm các mảnh vật trang trí, các đường nét chạm khắc càng mảnh sẽ càng đẹp và làm tăng giá trị của vật phẩm. Một số sản phẩm xa xỉ khác được tạo nên bằng ngọc có thể kể đến chén, cốc, đĩa,…
Các sản phẩm chạm khắc từ ngọc có giá trị cực kỳ cao nếu các đường chạm khắc thực sự tinh xảo – Anh 7
Đối với các vật phẩm trang sức dạng hạt tròn, người mua thường cân nhắc các yếu tố độ đồng đều, tính đối xứng và độ dày, kèm theo khuyết điểm nếu có như vết nứt, xước,… Vì rất khó để có thể tìm được các chuỗi hạt số lượng lớn có màu sắc và độ dày tương xứng nhau, vậy nên giá thành của những chuỗi hạt hoàn hảo này thường rất cao. Có không ít sợi dây chuyền ngọc được bán với giá vài triệu đô la.
Kích thước và khối lượng
Kích thước của ngọc phỉ thúy thường được đo đạc bằng đơn vị milimet. Ngọc có kích thước càng lớn sẽ có giá trị càng cao. Một số trang sức, vật phẩm được tạo ra từ ngọc như vòng tay, chuỗi hạt sẽ có cách tính giá trị khác nhau. Điều này ở ngọc phỉ thúy rất khác so với ngọc cẩm thạch, vì kích thước không quyết định giá trị của chúng. Về khối lượng, ngọc phỉ thúy khá nặng vì chúng có khối lượng riêng từ 3,25 đến 3,35 cùng kết cấu tinh thể chặt chẽ. Bạn có thể nắm viên ngọc trong lòng bàn tay để cảm nhận được miêu tả này.
Ngọc phỉ thúy tương đối nặng nhờ vào kết cấu tinh thể chặt chẽ – Anh 8
Những câu chuyện tâm linh về ngọc phỉ thúy
Có thể nói, ngọc phỉ thúy là một trong số ít các loại đá quý nắm giữ được giá trị tinh thần và gây được sức ảnh hưởng về mặt tinh thần đối với văn hóa của nhân loại. Việc tìm kiếm, tôn sùng và tin tưởng vào các tác dụng tuyệt vời của ngọc phỉ thúy không chỉ xuất hiện ở một quốc gia, nhưng rất nhiều đất nước khác nhau.
Trong hàng ngàn năm lịch sử, con người vẫn luôn tò mò và có niềm đam mê mãnh liệt đối với những truyền thuyết, câu chuyện huyền thoại về ngọc phỉ thúy. Nền văn minh Maya và Aztec tại Trung Mỹ được xem là nơi khởi nguồn cho lịch sử tồn tại của loại đá này. Chúng được khao khát và thèm muốn vì sở hữu những khả năng chữa lành tuyệt vời. Họ và người Olmec trân trọng ngọc và xếp chúng ở trên cả vị trí của vàng. Họ thường chạm khắc các tác phẩm nghệ thuật và làm ra mặt nạ từ ngọc.
Ngọc phỉ thúy có khả năng chữa lành tuyệt vời theo quan niệm của người cổ xưa tại Trung Mỹ – Anh 9
Tại một số quốc gia tại châu Á, ngọc được dùng để bảo quản xác chết. Họ quan niệm rằng mang ngọc bên mình sau khi chết có thể khiến họ có được đời sống bất tử. Các vị vua chúa Trung Quốc hưng thịnh cũng đã sử dụng ngọc đắt đỏ, quý giá nhất để xây lăng mộ cho chính mình. Tại Trung Quốc, ngọc tượng trưng cho năm phẩm chất quý giá: khiêm tốn, can đảm, công bằng, từ bi và khôn ngoan. Ấn Độ cổ đại cũng gọi ngọc là “Viên đá thần thánh” vì chúng có thể chữa được các bệnh nguy hiểm như hen suyễn, động kinh.
Tại châu Âu, những người Bồ Đào Nha di cư đã mang ngọc đến với vùng đất này. Họ tin tưởng mạnh mẽ rằng ngọc phỉ thúy có những đặc tính diệu kỳ có thể chữa lành các bệnh liên quan đến thận. Xuyên suốt châu Á, đặc biệt là Trung Hoa – cái nôi văn hóa của nhân loại, ngọc chính là kỷ vật của tình yêu, là thứ kết nối tình cảm và cuộc sống vợ chồng. Ngọc cũng được cho là đem lại hòa bình, sự bình tĩnh cùng cảm giác an yên trong tâm trí.
Ở góc độ triết lý phương Đông, ngọc là biểu tượng của sự cân bằng, là vật thể duy trì sự cân bằng năng lượng. Khi ngọc gắn bó cùng con người trong cuộc sống, chúng sẽ giúp chúng ta có khả năng điều chỉnh và cân bằng các cảm xúc tích cực và tiêu cực, sức mạnh của phái nam và phái nữ. Ngọc cũng là chất viện dẫn trí tuệ và các phẩm chất tinh thần của con người.
Ngọc phỉ thúy cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định và điều chỉnh tâm lý con người theo triết lý phương Đông – Anh 10
Người Amerindian tin rằng ngọc thực sự có thể chữa được các bệnh về thận, giống như người Bồ Đào Nha di cư. Vì thế, họ gọi chúng là “viên đá thắt lưng” (thận nằm ở vị trí thắt lưng). Ngoài sự thần kỳ đối với thận, ngọc cũng được cho là có khả năng bảo vệ các nội tạng như lá lách, gan, thanh quản, hệ thống miễn dịch và hệ thống thần kinh bên trong cơ thể.
Ngọc phỉ thúy là loại ngọc quý giá trị nhất thế giới. Một số sản phẩm ngọc có giá trị lên đến hàng triệu đô. Nếu bạn đang đắn đo không biết nên sở hữu loại ngọc nào để thể hiện được đẳng cấp và đạt được những mong muốn về mặt tinh thần, hãy chọn ngay ngọc phỉ thúy. Chúng đang ngày càng trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết, nếu chậm tay, sẽ rất khó để bạn có được gia tài quý báu này. Ngọc phỉ thúy – Viên ngọc chữa lành, viên ngọc của nhân loại, hãy sở hữu ngay khi bạn có thể.