Ngọc hòa điền là một dòng riêng nổi bật và đắt giá của ngọc bích, những giá trị của hòa điền đã tồn tại từ 8000 năm trước cho đến bây giờ, minh chứng cho sự trường tồn quý giá của ngọc
Sơ lược về Ngọc Hoà Điền
Từ hàng ngàn năm về trước, người nguyên thuỷ đã dùng đá để chế tác thành trang sức, vũ khí cùng nông cụ.
Tuy nhiên, có một loại đá vô cùng đặc biệt được gọi là “ngọc”. Ngọc có tính chất mát, khó chạm nhưng lại mang một vẻ đẹp khó cưỡng. Nó đem lại cho mọi người cảm giác ấm áp, duyên dáng và diu dàng. Nó như một biểu tượng tâm linh, có ý nghĩa vô cùng sâu sắc.
Ngọc cũng có yếu tố bất biến, không bị mài mòn bởi thời gian. Chính vì thế mà ngọc để càng lâu, giá trị nó lại càng cao.
Người xưa truyền rằng, ngọc chứa rất nhiều khí 氣 (là lực hoặc năng lượng quan trọng).
Theo khái niệm âm 陰 và dương 陽 mà người ta tạo ra những tác phẩm ngọc tuyệt đẹp thành các đĩa bích 璧 tròn và tông 琮 (ống tròn vuông), người ta thường đánh dấu chúng bằng dấu hiệu thần thánh và hình ảnh tổ tiên cũng như các ký hiệu “được mã hóa”. Một sức mạnh của “mối quan hệ” sinh ra từ “tạo vật bắt chước tự nhiên”. Chính vì vậy, người thời xưa đã hy vọng rằng họ sẽ có sợi dây kết nối với các đấng tối cao thông qua vật phẩm này.
Người đã tạo ra sự sống cho vạn vật, nằm trong thần thoại do con người truyền miệng.
Cũng từ niềm tin về vật linh này mà đã hình thành nền văn hóa Rồng và Phượng độc đáo.
Sự phát triển của xã hội đến cùng lúc với chủ nghĩa nhân văn. Lâu dần, thuộc tính vật linh không còn được gộp chung vào với ý nghĩa của ngọc nữa: đồ trang trí bằng ngọc có hình rồng, phượng, hổ và đại bàng.
Lúc bấy giờ, ngọc tượng trưng cho đức tính của quý ông trong Nho giáo: nhân từ, khiêm tốn, thông thái, lòng dũng cảm và sự chính trực.
Vào thời đại Tùy-Đường và trong sáu điều, nghệ thuật ngọc bích của Trung Quốc bị tác động liên tiếp bởi làn sóng ảnh hưởng từ nước ngoài . Về tinh thần hay Nho giáo không có ngọc trong sáng. Trong triều đại nhà Tống và nhà Nguyên, tầng lớp nhân văn mới được thành lập và họ quan tâm đến cả thiên nhiên, con người; họ xem nghệ thuật là việc tìm kiếm chủ nghĩa hiện thực và sự vật. Tinh hoa của nền văn hóa Tống và Nguyên thì được thể hiện qua nghệ thuật chạm khắc trên ngọc.
Thời đại đồ đá mới
Các di tích văn hóa được khai quật trong thời đại đồ đá mới mở đầu cho lịch sử 5000 năm của Ngọc Hòa Điền.
Ở trong mọi khía cạnh của cuộc sống người dân thời bấy giờ, Ngọc Hòa Điền đều có mặt trong các đồ tạo tác.
Tuy nhiên, những đồ cổ bằng ngọc bị khai quật thường có giá trị không cao, có thể là thời xưa, con người chưa có con mắt thẩm mỹ tốt nên đa số các vật phẩm làm từ ngọc được tạo tác khá đơn giản.
Những vật phẩm làm từ ngọc không có giá trị nghệ thuật cao do kỹ thuật thời đó còn thô sơ và con mắt thẩm mỹ cũng chưa tốt.
Văn hóa Hồng Sơn – Bí ẩn thời đồ đá
Văn hóa Hồng Sơn (giản thể: 红山文化; phồn thể: 紅山文化; bính âm: Hóngshān Wénhuà) tại đông bắc Trung Quốc,đây là một nền văn hoá thời đại đồ đá mới.
Từ một xứ khu vực trải rộng từ Nội Mông đến Liêu Ninh (Hoa Bắc) của nước Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa, các di tích của văn hoá Hồng Sơn được phát hiện. Chúng có niên đại từ khoản 47000 TCN đến 2900 TCN.
Một số món tùy táng của nền văn hóa Hồng Sơn bao gồm một vài trong số những mẫu chế tác ngọc sớm nhất được biết đến.
Những món đồ thuộc văn hoá Hồng Sơn phải kể đến là: tượng rồng hình C, tượng người ngoài hành tinh, tượng các con giống (các bản ghi lại quá trình tổng hợp DNA, tượng người (đàn ông và phụ nữ qua các thời kỳ).
Người ta làm tượng bằng nhiều chất liệu khác nhau, nhưng chủ yếu là từ các loại ngọc, thiên thạch,…Đặc biệt hơn, đồ đồng và hợp kim đồng cùng thiên thạch đã xuất hiện vào thời điểm này. Cho đến ngày nay, công cụ tạo ra những vật phẩm đó vẫn đang là một bí ẩn chưa có lời giải.
Tương tự như văn hoá Ngưỡng Thiều, các bằng chứng cổ xưa nhất về phong thủy thể hiện qua các di chỉ thuộc văn hóa Hồng Sơn.
Cả hình tròn và vuông hiện diện tại các trung tâm nghi lễ của văn hóa Hồng Sơn cho thấy được thuyết vũ trụ vào thời đó“trời tròn đất vuông”
Đây là phong thủy ban đầu dựa trên thiên văn học giúp tìm ra được sự liên kết giữa vũ trụ và con người.
Những di chỉ đầu tiên ở Tân Cương
Tại Lâu Lan ở Tân Cương, một chiếc rìu thời kỳ đồ đá mới làm bằng ngọc trắng mỡ cừu của người Hòa Điền được các nhà khảo cổ học Tân Cương đã phát hiện ra, cùng với một số chiếc rìu bằng ngọc được làm bằng thanh ngọc Hòa Điền, to bằng rìu sắt và có chất lượng cao.
Vùng đồng bằng trung tâm
Ở Tân Cương, Ngọc Hoà Điền không chỉ được sử dụng rộng rãi mà còn liên tục được truyền bá và vận chuyển đến vùng đồng bằng Trung tâm, nó trở thành vật phẩm trao đổi thương mại chính.
Hơn 6000 năm trước, các đồ tạo tác bằng ngọc Hòa Điền được khai quật tại Di tích Văn hóa Ngưỡng Thiều ở miền trung sông Hoàng Hà.
Có thể thấy rằng Thiểm Tây, Cam Túc và những nơi khác vào thời điểm đó đã có mặt của Ngọc Hoà Điền.
Nhà Thương và nhà Chu
Ngọc Hòa Điền trở thành biểu tượng của nghi lễ và địa vị chính trị trong thời nhà Thương và nhà Chu. Hình dạng và phương pháp sử dụng trong trang trí của loại ngọc này ngày càng trở nên phong phú. Theo thời gian, kỹ thuật chạm khắc ngày một cải thiện rõ.
Bên cạnh đó, khả năng thưởng thức nghệ thuật của mỗi người trong thời đại này cũng nâng tầm do ảnh hưởng của sự phát triển về văn hoá. Chính vì thế, họ biết cách làm đẹp bằng ngọc sâu hơn, học được cách biến viên ngọc đó trở nên đẹp mắt hơn.
Ví dụ, các sản phẩm làm từ ngọc thường được chạm khắc hoa văn, chẳng hạn như hoa văn rồng, hoa văn phượng và hoa văn mây đã xuất hiện vào triều đại nhà Thương và nhà Chu.
Ngọc Hòa Điền có lịch sử nối tiếp tới nhà Chu, đặc biệt là thời Xuân Thu ngọc được sử dụng khá nhiều. Những phát hiện từ di tích Thiểm Tây của nhà Tây Chu, Hồ Bắc với lăng mộ thời Chiến quốc của Hầu tước đã chứng minh được điều đó.
Trong sự phát triển về tính nghệ thuật của ngọc Hòa Điền thì Thời kỳ Chiến Quốc là một đỉnh cao khác.
Một số loại sách cổ thời Tiền Tần, như ” Thượng thư “, ” Nhĩ Nhã “, ” Quản Tử “, ” Lã Thị Xuân Thu “, đều có lưu lại một loại ngọc bích cực đẹp được khai thác ở dãy núi ở Côn Lôn . Đèn ngọc có hoa văn móc câu trong Bảo tàng Cố Cung là ngọc Hòa Điền khai thác ở khu vực ấy.
Thời bấy giờ, Ngọc Hoà Điền được các nho sĩ sử dụng để thực hiện các phương thức tâm linh.
Ngọc và Nho Giáo
Sản phẩm tâm linh như ngọc Hòa Điền dùng để thích ứng với mục tiêu của các nhà cai trị thời bấy giờ. Các khái niệm truyền thống của Nho giáo về nhân, trí, nghĩa, lễ, lạc, trung, tín, thiên, địa cùng đức hạnh đã được so sánh với các đặc điểm khác nhau gắn liền với các tính chất vật lý và hóa học của ngọc Hòa Điền.
Theo đó, “quý nhân đức hơn ngọc”, và các học thuyết về năm đức, chín đức và mười một đức tính từ ngọc cũng ra đời.
Một số quan niệm về “Chiết xuất của ngọc, phú cho tư tưởng triết học và đạo đức; hình thức của ngọc, phú cho tư tưởng âm dương và tôn giáo;tỉ lệ của ngọc, phú cho thứ bậc cao quý và địa vị chính trị” thời bấy giờ đã tóm tắt lý thuyết mức độ nghiên cứu ngọc học và ngọc Hòa Điền.
Cơ sở lý thuyết này được khẳng định là cơ sở lâu dài giúp lịch sử chạm khắc ngọc của Trung Quốc trở thành trụ cột tinh thần cho sự đam mê ngọc kéo dài 8.000 năm của người dân Trung Quốc.
Vào thời Xuân Thu và Chiến Quốc, tư tưởng và văn hóa Nho giáo đã được áp vào loại ngọc này.
Trong thời kỳ này, một số loại ngọc như bích, tông, khuê, quyết, bội, hoàng, quảng, theo công dụng của chúng, những loại ngọc này cũng được một số học giả chia thành lễ nghi dụng ngọc, tang táng dụng ngọc, trang sức dụng ngọc và thực dụng ngọc.
Vào thời kỳ này, Ngọc Hoà Điền được chạm khắc vô cùng tinh xảo và khéo léo. Ngành công nghiệp sản xuất ngọc cũng ngày càng được mở rộng.
Trong triều đại nhà Thanh, nghề thủ công ngọc Hòa Điền rất giỏi trong việc dựa vào những thành tựu của hội họa, điêu khắc và nghệ thuật, tích hợp những tinh túy ấy cùng sự thành thạo kĩ thuật chạm khắc của các triều đại đã qua.
Ngoài ra, nghề chạm khắc ngọc trong thời đại này còn tiếp thu ảnh hưởng của nghệ thuật nước ngoài, pha trộn thêm văn hoá trung hoa và thị hiếu của người dân, tạo thành những tác phẩm đặc sắc.
Lời kết
Bài viết trên đã giúp mọi người hiểu hơn về lịch sử 8000 năm của Ngọc Hoà Điền. Nếu muốn tìm hiểu sâu hơn, hãy theo dõi thêm các bài viết trên trang của chúng tôi nhé!
